Het raakte me diep en dat verraste mij. Eerlijk gezegd had ik vele jaren niet meer naar haar muziek geluisterd en was ik haar min of meer vergeten. Althans, dat dacht ik. Maar nu haar beeldschone gezicht mij vanaf mijn beeldscherm aankeek, kwamen haar teksten als vanzelf weer terug. Wat is dat met de dood? Alsof een sluier wordt opgelicht. Vandaag is het alweer een jaar geleden en re-post ik deze blog.
Ik was vijftien jaar toen mijn grootste wens in vervulling ging: mijn eigen gitaar. In de maanden daarvoor had ik op de oude, valse gitaar van broer Jacob mijn vingertoppen kapot geoefend op “Scarborough Fair” van Simon en Garfunkel, maar nu had ik mijn eigen schat in handen. Uren bracht ik door op de rand van mijn bed met dit kostbare instrument en langzamerhand ontstonden er nieuwe melodieën en teksten. Als ik niet speelde, luisterde ik eindeloos naar liedjes van bekende artiesten die ik ontdekte via de radio.
Ik weet niet meer wanneer ik Sinéads muziek voor het eerst hoorde, maar het zal omstreeks die tijd zijn geweest. Iets in haar muziek raakte mij diep. Het was niet zo dat haar teksten mij gelijk grepen, daar was mijn Engels te slecht voor. Maar de wijze waarop ze zong, sneed diep in mijn ziel en maakte dat ik mee wilde schreeuwen. Het maakte een vuur in mij wakker en herinnerde mij eraan wie ik wilde zijn. Natuurlijk pakte ze me ook in door haar uiterlijk, net als ze dat bij vele anderen deed. Ze stond voor vrouwelijk en straalde een kracht uit die van het televisiescherm af spatte. Ik wilde zijn zoals haar. Aangezien mijn hoofd kaal scheren geen optie was (daar had je moed voor nodig), ging ik haar stem imiteren.
Ik schraapte al mijn geld bij elkaar en kocht haar nieuwste cd “I do not want what I haven’t got”. Uren heb ik naar de nummers geluisterd. Mijn favoriet was “Black boys on mopeds”. Een protestlied over de toestand in Ierland. Het ging over racisme, ongelijkheid en armoede. Ik luisterde zorgvuldig, pauzeerde het nummer, speelde het na en herhaalde dit ritueel tot ik het uit mijn hoofd kende.
Een paar dagen geleden hoorde ik het nieuws op de radio dat ze overleden was. 56 jaar oud nog maar, doodsoorzaak onbekend. Totaal onverwachts voelde ik een steen in mijn buik en moest tranen wegslikken. Thuisgekomen zocht ik op Spotify haar album op waar ik jaren niet naar had geluisterd. Alle teksten kon ik zo meezingen. Ik vond het schokkend. Wanneer was ik gestopt te luisteren naar deze vrouw die mij zo geïnspireerd heeft?
Een documentaire op NPO gaf mij een inkijkje. Ik werd meegenomen naar haar kindertijd en huilde mee toen ze vertelde over de mishandelingen. Hoe zij, als introvert meisje, ontdekte dat ze zich door muziek kon ontladen. Dat ze het heerlijk vond om alles eruit te schreeuwen. Anderen ontdekten haar talent en al rond haar twintigste was ze een ster. Je kreeg als kijker interviews te zien op de Amerikaanse televisie waarin ze als Ierse meid haar mening niet onder stoelen of banken schoof. Het was indrukwekkend hoe ze tegen de stroom in leek te gaan.
Ze weigerde om op te treden toen ze hoorde dat het Amerikaanse Volkslied eerst gespeeld moest worden. Het was een protest tegen de wijze waarop het land nog steeds omging met minderheden. In haar teksten kwam dit ook helder naar voren. Ook de boosheid naar de katholieke kerk kon ze niet verbergen. Zo vertelde ze, met tranen in haar mooie ogen, hoe ze vroeger geloofde dat de paus een vader was, maar dat ze nu wel beter wist.
Steeds meer mensen begonnen er moeite mee te hebben, hoe ze haar mening te pas en te onpas deelde. Toen ze een keer op een liveoptreden de foto van de paus verscheurde omdat ze het niet kon verdragen dat er de andere kant op werd gekeken nu er kindermisbruik aan het licht was gekomen, was de maat vol bij veel mensen.
Ik vond het schokkend om te zien hoe ze werd uitgekotst door mensen, die haar daarvoor nog de hemel hadden ingeprezen. Deze vrouw die zonder enige schroom opkwam voor de rechten van de zwakkeren werd niet getolereerd. Als je denkt dat canceling iets van deze tijd is, wil ik je aanraden om deze documentaire te gaan kijken. De strijd die ze streed, leek ze dertig jaar te vroeg te strijden. Maar was dat zo? Waarschijnlijk was ze meer een baanbreker dan we ooit zullen weten.
En nu? Ze is dood en lijkt als een heldin te zijn opgestaan. Het voelt schijnheilig. Ook ik trek het boetekleed aan. Wanneer ben ik opgehouden haar muziek te luisteren? Ze verdween langzaam naar de achtergrond. Misschien is het een beetje overdreven, maar het voelt alsof ook ik haar in de steek heb gelaten.
De documentaire eindigde met Sinéad O’Connor op het podium in een prachtig lang gewaad met een djilbab op. Gebiologeerd keek ik naar haar gezicht, nog steeds beeldschoon, maar vertekend door de tijd. Ze zong prachtig ingetogen en even was het of ik de enige was die het kon horen.
“Thank you for hearing me, thank you for hearing me, thank you for hearing me…”
Nee, jij bedankt Sinéad.
Foto gemaakt door Bryan Ledgard https://www.flickr.com/photos/ledgard/
Skriuwe Bliuwe 